 |
شناخت تحليلى قرآن
در اين بخش مى خواهيم به بررسى محتويات قرآن بپردازيم. البته اگر بنا باشد متعرض تكتك موضوعات قرآن بشويم، مثنوى هفتاد من كاغذ خواهد شد. اينست كه ابتدا كليات را طرح مىكنيم و بعد به ذكر برخى از جزئيات مىپردازيم.
قرآن درباره بسيارى از مطالب بحث كرده و در اين ميان روى بعضى از مطالب زياد تكيه كرده است و روى بعضى ديگر كمتر. از جمله مسائلى كه در قرآن مورد بحث قرار گرفته خداى جهان و جهان است. با ببينيم قرآن خدا را چگونه مىشناسد. آيا اين شناسائى فيلسوفانه ستيا عارفانه؟ آيا بسبك ساير كتابهاى مذهبى نظير تورات و انجيل استيا آنكه شكل مكاتب هندى را دارد؟ و يا اساسا از يك شكل و شيوه مستقل در شناسائى خدا برخوردار است.
يكى ديگر از مسائل مطرح شده در قرآن، مسئله جهان است. بايد بررسى كنيم كه ديد قرآن درباره جهان چگونه است؟ آيا خلقت و جهان را عبث و بازيچه مىداند يا آنرا بر حق مىداند؟ آيا جريان عالم را بر اساس يك سلسله سنن و نواميس مىداند يا آنرا بىقاعده و گزاف مىشمارد آنطور كه گويى هيچ چيز شرط هيچ چيز نيست.
از جمله مسائل كلى مطرح شده در قرآن مسئله انسان است. بايد نظر قرآن را در مورد انسان تحليل كرد. آيا قرآن درباره انسان با خوشبينى سخن مىگويد يا ديد منفى و بدبينانهاى نسبت باو دارد؟ آيا انسان را حقير مىشمارد يا براى او كرامت و عزت قائل است؟
مسئله ديگر مسئله انسانى است. آيا قرآن براى جامعه انسانى شخصيت و اصالت قائل استيا آنكه صرفا فرد را اصيل بحساب مىآورد؟ آيا جامعه از ديد قرآن حيات و موت و ترقى و انحطاط دارد يا آنكه همه اين صفات تنها درباره افراد صادق است؟ در همين زمينه مسئله تارخ مطرح مىشود و اينكه نظر قرآن درباره تاريخ چيست؟ نيروهاى محرك تاريخ از نظر قرآن كدامند و تاثير فرد در تاريخ تا چه اندازه است؟
مسائل بسيار زياد ديگرى در قرآن مطرح است كه در اين جا فهرستوار به چند تاى آن اشاره مىكنيم. از جمله اين مسائل نظر قرآن درباره خودش است. و بعد مسئله پيغمبر در قرآن و اينكه قرآن پيامبر را چگونه معرفى مىكند با او چگونه سخن مىگويد و ... مسئله ديگر تعريف مؤمن در قرآن و صفات مؤمنين است و ... قس عليهذا. هر كدام از اين بحثهاى كلى البته شعبهها و شاخههايى دارند بعنوان مثال وقتى درباره انسان بحث مىكنيم طبعا در خصوص اخلاق نيز بايد سخن بگوئيم و يا وقتى از جامعه صحبت مىكنيم ناگزير بايد از روابط افراد و مسئله امر به معروف و نهى از منكر، مسئله طبقات اجتماعى و... سخن به ميان بياوريم.
نظرات شما عزیزان:
